ყვარლის გვირაბი
ყვარელში "ცივი ომის" დროს ატომური დაბომბვისგან თავშესაფრად აგებული საიდუმლო გვირაბი კახეთის საუკეთესო ღვინოების, მათ შორის ქვევრის ღვინოების, შესანახად გადაიქცა.
ამის შესახებ ინფორმაციას სამხედრო-ანალიტიკური ჟურნალის კორესპონდენტი, ირაკლი ალადაშვილი ავრცელებს. ჟურნალის ინფორმაციით, გვირაბში წელიწადის ნებისმიერ დროს ბუნებრივი ტემპერატურა 12-14 გრადუსია. მეღვინეების მტკიცებით, აღნიშნული ტემპერატურა იდეალური პირობაა ღვინის შენახვისა და დაძველებისთვის. ირაკლი ალადაშვილი წერს, რომ გასული საუკუნის 50-იანი წლების შუახანებში, როდესაც მსოფლიოში "ცივი ომი" ძალას იკრებდა და ორი სახელმწიფო - აშშ და საბჭოთა კავშირი გამალებული აწყობდა ატომურ ბომბებს, საჭირო გახდა ისეთი მიწისქვეშა თავშესაფრების მოწყობა, რომლებიც ატომურ აფეთქებასაც გაუძლებდნენ. ამერიკაში შეძლებული მოქალაქეები ინდივიდუალურ მიწისქვეშა ატომურ თავშესაფრებსაც კი აწყობდნენ საცხოვრებელი სახლების ქვეშ, საბჭოთა კავშირში ეს წარმოუდგენელი გახლდათ, თუმცა აქაც ითხრებოდა კოლექტიური თავდაცვის თავშესაფრები. XX საუკუნის 50-იანი წლების ბოლოს ერთ-ერთი ასეთი ატომური თავშესაფარი ყვარლის რაიონში, კავკასიონის კლდის მასივშიც, გამოიკვეთა.ყვარლის ატომური თავშესაფარი წარმოადგენდა 500-მეტრიანი ორი მთავარი და 13 მათთან დამაკავშირებელი გვირაბების კომპლექსს, რომელთა საერთო სიგრძე 7,7 კმ-ს შეადგენდა. სტატიის ავტორის ვარაუდით,1962 წლისთვის ყვარლის ატომურმა თავშესაფარმა პირვანდელი დანიშნულება დაკარგა იმ მიზეზით, რომ გვირაბი ვერ პასუხობდა ატომური დაბომბვისგან თავდასაცავად საჭირო უსაფრთხოების მოთხოვნებს. სამხედრო-ანალიტიკური ჟურნალის კორესპონდენტი იუწყება, რომ ყვარლის გვირაბი კახელი მეღვინეების დიდი დაინტერესების საგანი გახდა.გასულ წელს კი ყვარლის გვირაბმა კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ფუნქცია შეიძინა, როდესაც საერთაშორისო ორგანიზაცია UNESCO-მ საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს, ღვინის ეროვნული სააგენტოსა და "მეღვინეობა ხარებას" ორგანიზებით ქვევრის ღვინის დაყენების უძველეს ქართულ ტრადიციულ მეთოდს არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსი მიანიჭა. ყვარლის გვირაბში, რომელიც ატომური აფეთქებისგან თავდასაცავად არ გამოიცადა, კახური ბოთლის ღვინის შესანახად და ქვევრის ღვინის ასაღორძინებელ თავშესაფრად გადაიქცა. დღესდღეობით ყვარლის გვირაბში "მევენახეობა ხარებას" 25 ათასამდე ბოთლი ღვინო ინახება.